RoHS là gì – Đây là câu hỏi mà bất kỳ cá nhân, doanh nghiệp hay nhà thầu nào hoạt động trong lĩnh vực điện, điện tử và đặc biệt là năng lượng mặt trời đều cần phải quan tâm. Khi bạn đã hiểu rõ về tiêu chuẩn RoHS, bạn sẽ biết cách đảm bảo an toàn cho sản phẩm, mở rộng cơ hội xuất khẩu, nâng cao uy tín thương hiệu và góp phần bảo vệ môi trường. 

Trong bài viết này, bạn sẽ được giải đáp chi tiết về RoHS là gì, lịch sử hình thành, các quy định, lợi ích, quy trình chứng nhận cũng như so sánh với các tiêu chuẩn liên quan. Nếu bạn đang quan tâm đến giải pháp điện mặt trời đạt chuẩn quốc tế, hãy liên hệ ngay với DAT Group – đơn vị hàng đầu về thiết bị và giải pháp năng lượng tái tạo tại Việt Nam!

1. RoHS là gì? Khái quát về tiêu chuẩn RoHS

Trước khi đi sâu vào các quy định và lợi ích, chúng ta hãy cùng tìm hiểu khái niệm và bối cảnh ra đời của tiêu chuẩn RoHS.

1.1. Định nghĩa và mục tiêu của RoHS

Tiêu chuẩn RoHS (Restriction of Hazardous Substances) là một quy định quốc tế do Liên minh Châu Âu (EU) ban hành với mục tiêu hạn chế sử dụng các chất độc hại trong thiết bị điện và điện tử. RoHS thường được gọi là “lead-free directive” vì quy định loại bỏ chì khỏi sản phẩm, nhưng thực tế nó kiểm soát tổng cộng 10 chất nguy hại chính. 

Tiêu chuẩn RoHS ra đời nhằm mục đích bảo vệ sức khỏe con người và môi trường khỏi tác động tiêu cực của các hóa chất độc hại như chì (Pb), thủy ngân (Hg), cadmium (Cd), crom hóa trị 6 (Cr6+), polybrominated biphenyls (PBB), polybrominated diphenyl ether (PBDE) và các hợp chất phthalate. Ngoài ra, RoHS còn thúc đẩy xu hướng sản xuất xanh, giảm thiểu rác thải điện tử và nâng cao trách nhiệm xã hội đối với doanh nghiệp.

1.2. Các ngành hàng áp dụng RoHs

Dưới đây là danh mục rộng lớn các nhóm ngành hàng phải tuân thủ tiêu chuẩn RoHS, dựa trên phân loại và áp dụng thực tế trong sản xuất và thị trường hiện nay:

• Đồ gia dụng lớn: Tủ lạnh, máy giặt, máy điều hòa, lò vi sóng, máy rửa bát. Đây đều là những thiết bị tiêu dùng phổ biến trong gia đình, yêu cầu an toàn cao và thân thiện môi trường khi tiếp xúc lâu dài.
• Đồ gia dụng nhỏ: Máy hút bụi, máy sấy tóc, lò nướng, máy pha cà phê, máy khoan điện — các thiết bị thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với người dùng và cần phải hạn chế các chất độc hại.
• Thiết bị viễn thông và công nghệ thông tin: Máy tính để bàn, laptop, điện thoại thông minh, máy fax, bộ định tuyến – ngành hàng bị giám sát chặt chẽ do phổ biến và đóng vai trò thiết yếu trong đời sống hàng ngày.
• Thiết bị tiêu dùng điện tử: TV, radio, máy nghe nhạc, camera, máy chơi game – các sản phẩm này chứa nhiều linh kiện điện tử phức tạp nên phải tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn RoHS.
• Đèn chiếu sáng: Đèn LED năng lượng mặt trời, đèn huỳnh quang, bóng đèn compact – hạn chế các chất độc hại giúp đảm bảo an toàn khi sử dụng và trong quá trình xử lý thải sau này.
• Dụng cụ điện và điện tử dùng trong công nghiệp và gia đình: Máy khoan, máy hàn, máy may, thiết bị cầm tay khác, đặc biệt quan trọng trong việc bảo vệ người dùng khỏi tiếp xúc với chất độc hại.
• Thiết bị y tế: Máy trợ thở, thiết bị theo dõi bệnh nhân, máy chụp ảnh y khoa… Do tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân, tiêu chuẩn RoHS giúp đảm bảo thiết bị an toàn hơn cho cả bệnh nhân và nhân viên y tế.
• Đồ chơi và thiết bị giải trí: Đồ chơi điện tử, máy chơi game cho trẻ em – đây là nhóm cần quan tâm vì trẻ em nhạy cảm với các chất độc hại như chì, cadmium.
• Thiết bị quan sát và kiểm soát: Camera giám sát, máy hút khói, máy khử mùi – sản phẩm sử dụng trong các môi trường công nghiệp và dân dụng phải tuân theo tiêu chuẩn để ngăn chặn nguy cơ ô nhiễm độc hại.
• Máy chế biến tự động: Máy pha đồ uống, máy tự động trong công nghiệp thực phẩm – các thiết bị này không chỉ tiếp xúc với con người mà còn ảnh hưởng tới an toàn vệ sinh thực phẩm.
• Thiết bị và thiết bị điện tử khác: Các thiết bị như máy ATM, máy bán hàng tự động, thiết bị điện tử xe điện (xe đạp điện, xe máy điện) cũng nằm trong phạm vi áp dụng RoHS.

2. Lý do phải chứng nhận RoHS

RoHS (Restriction of Hazardous Substances) là một chỉ thị do Liên minh Châu Âu ban hành, nhằm hạn chế sử dụng các chất độc hại trong thiết bị điện và điện tử. Việc chứng nhận RoHS không chỉ là yêu cầu pháp lý bắt buộc khi muốn đưa sản phẩm vào thị trường EU mà còn mang nhiều lợi ích thiết thực, giúp bảo vệ sức khỏe người dùng và môi trường sống của cộng đồng.

2.1. Bảo vệ sức khỏe con người

Chứng nhận RoHS đảm bảo các sản phẩm điện tử không chứa hoặc chỉ chứa với hàm lượng rất thấp các chất nguy hại như chì (Pb), thủy ngân (Hg), cadmium (Cd), crom hóa trị sáu (Cr(VI)), các hợp chất polybrominated biphenyls (PBB), và polybrominated diphenyl ethers (PBDE). Những chất này nếu tồn tại trong sản phẩm với nồng độ cao có thể gây ra các bệnh lý nghiêm trọng như ngộ độc thần kinh, tổn thương nội tạng, hoặc ung thư khi tiếp xúc trong thời gian dài. Do đó, bạn hoàn toàn yên tâm khi sử dụng sản phẩm đã chứng nhận RoHS vì chúng an toàn hơn cho sức khỏe người tiêu dùng.

2.2. Bảo vệ môi trường

Rác thải điện tử hiện là một trong những nguồn ô nhiễm nghiêm trọng nhất trên thế giới. Các chất độc hại trong sản phẩm điện tử khi không được xử lý đúng cách có thể thẩm thấu vào đất, nước và không khí, gây ảnh hưởng xấu tới hệ sinh thái, động thực vật và con người. Việc tuân thủ RoHS giúp giảm đáng kể lượng chất độc hại thải ra môi trường từ các thiết bị điện tử, đồng thời thúc đẩy quá trình tái chế và xử lý rác thải điện tử an toàn, thân thiện với thiên nhiên. Ví dụ, các công ty lớn như VERTU tuân thủ RoHS còn góp phần đưa sản phẩm thân thiện với môi trường ra thị trường toàn cầu.

2.3. Tuân thủ yêu cầu pháp lý – mở rộng thị trường

RoHS là quy định bắt buộc tại Liên minh Châu Âu từ năm 2006 và cũng được nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng hoặc yêu cầu tương tự. Nếu không chứng nhận RoHS, các sản phẩm điện tử sẽ không được phép nhập khẩu và lưu hành trên thị trường EU – một trong những thị trường tiêu thụ lớn nhất thế giới. Ngoài ra, nhiều tập đoàn, doanh nghiệp lớn khi tổ chức đấu thầu cũng yêu cầu các sản phẩm phải đạt tiêu chuẩn RoHS để đảm bảo an toàn và bền vững. Vì vậy, chứng nhận RoHS không chỉ giúp doanh nghiệp hợp pháp hóa sản phẩm mà còn tạo điều kiện thuận lợi để mở rộng thị trường, tăng lợi thế cạnh tranh.

2.4. Nâng cao uy tín thương hiệu và trách nhiệm xã hội

Khi bạn chứng nhận RoHS cho sản phẩm, điều đó thể hiện rằng doanh nghiệp của bạn có trách nhiệm với cộng đồng, quan tâm đến sức khỏe người tiêu dùng và bảo vệ môi trường. Đây chính là điểm cộng lớn giúp tăng cường độ tin cậy và uy tín thương hiệu trên thị trường. Người tiêu dùng hiện nay ngày càng có nhận thức cao về sức khỏe và môi trường, do đó, các sản phẩm đạt tiêu chuẩn RoHS sẽ được ưa chuộng hơn. Đồng thời, việc chứng nhận RoHS cũng là cách doanh nghiệp thể hiện cam kết phát triển bền vững và chịu trách nhiệm xã hội, điều mà nhiều đối tác lớn và nhà đầu tư quan tâm.

3. Các chất bị hạn chế theo tiêu chuẩn RoHS

Để hiểu rõ hơn về RoHS, bạn cần nắm được các chất nguy hại bị hạn chế, phạm vi áp dụng và các phiên bản cập nhật mới nhất của tiêu chuẩn này.

4. Phạm vi áp dụng của RoHS

Tiêu chuẩn RoHS áp dụng cho hầu hết các sản phẩm điện, điện tử trên thị trường hiện nay. Một số nhóm sản phẩm tiêu biểu bao gồm:

• Thiết bị gia dụng lớn, nhỏ (tủ lạnh, máy giặt, máy hút bụi…)
• Thiết bị viễn thông, công nghệ thông tin (máy tính, điện thoại, máy in…)
• Thiết bị chiếu sáng, công cụ điện, đồ chơi, dụng cụ thể thao, thiết bị y tế, máy bán hàng tự động, pin năng lượng mặt trời, inverter, bộ lưu trữ điện, v.v..

5. Các phiên bản, cập nhật mới nhất của RoHS

Các phiên bản RoHS đã trải qua nhiều lần cập nhật để phù hợp với thực tiễn sản xuất và bảo vệ môi trường tốt hơn:

• RoHS 1 (2002/95/EC): Áp dụng từ 1/7/2006, hạn chế 6 chất nguy hại.
• RoHS 2 (2011/65/EU): Bổ sung phạm vi áp dụng, yêu cầu nghiêm ngặt hơn về đánh giá sự phù hợp, ký hiệu CE.
• RoHS 3 (2015/863/EU): Bổ sung thêm 4 chất phthalate, nâng tổng số lên 10 chất bị hạn chế, có hiệu lực từ 22/7/2019.

6. Quy trình chứng nhận RoHS cho doanh nghiệp Việt Nam

Để sản phẩm được công nhận đạt chuẩn RoHS, doanh nghiệp cần trải qua quy trình kiểm tra và chứng nhận nghiêm ngặt. Dưới đây là các bước bạn cần biết.

6.1. Quy trình kiểm tra, đánh giá và cấp chứng nhận

Một quy trình RoHS đầy đủ và chuẩn xác thường bao gồm các bước chính sau:

• Đánh giá sản phẩm: Doanh nghiệp cần nắm rõ các chất bị hạn chế (ví dụ: Pb < 0.1%, Cd < 0.01%, phthalates…), phạm vi sản phẩm và các mốc thời gian áp dụng quy định.
• Lựa chọn phòng thí nghiệm: Mẫu sản phẩm được phân tích tại phòng thí nghiệm đạt chuẩn quốc tế.
• Chuẩn bị hồ sơ kỹ thuật: Doanh nghiệp tổng hợp dữ liệu, kết quả kiểm tra, quy trình sản xuất. Hồ sơ bắt buộc gồm: BOM (Bill of Materials), kết quả thử nghiệm, declarations của nhà cung cấp, lý do miễn trừ (nếu có), đánh giá rủi ro… theo yêu cầu của EN 50581:2012 và RoHS Article 7
• Nộp hồ sơ: Hồ sơ được gửi lên tổ chức chứng nhận để được cấp báo cáo kiểm tra hoặc chứng nhận tuân thủ RoHS.
• Cập nhật, duy trì: Doanh nghiệp cần định kỳ kiểm tra, cập nhật theo các phiên bản mới của RoHS.

6.2. Hồ sơ, tài liệu cần chuẩn bị

Để quá trình chứng nhận diễn ra thuận lợi, doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ các loại giấy tờ sau:

• Danh sách thành phần hóa học của sản phẩm.
• Kết quả kiểm nghiệm các chất bị hạn chế.
• Quy trình sản xuất, kiểm soát chất lượng.
• Báo cáo phân tích từ phòng thí nghiệm độc lập.
• Tài liệu kỹ thuật, hướng dẫn sử dụng sản phẩm.

6.3. Phương pháp kiểm tra chứng nhận RoHS bạn nên biết

Để xác minh sự tuân thủ tiêu chuẩn RoHS, sản phẩm điện – điện tử cần trải qua nhiều phương pháp kiểm nghiệm hiện đại nhằm phát hiện và định lượng các chất nguy hại:

• Phân tích huỳnh quang tia X (XRF – X-ray Fluorescence): Đây là phương pháp sàng lọc nhanh, thường được áp dụng trước tiên để kiểm tra các linh kiện hoặc bộ phận có nguy cơ cao chứa kim loại nặng như chì (Pb), cadimi (Cd), thủy ngân (Hg) hay crôm hóa trị sáu (Cr6+).
• Quang phổ hồng ngoại biến đổi Fourier (FTIR – Fourier Transform Infrared Spectroscopy): Giúp nhận diện các hợp chất hữu cơ bị hạn chế trong RoHS thông qua đặc trưng hấp thụ bức xạ hồng ngoại của vật liệu.
• Kính hiển vi điện tử quét (SEM – Scanning Electron Microscope): Dùng để phân tích hình thái bề mặt và kết hợp với phổ tán sắc năng lượng (EDS) nhằm xác định thành phần nguyên tố trong vật liệu ở cấp độ vi mô.
• Thử nghiệm các hợp chất phthalate trong RoHS 3: Khi RoHS 3 bổ sung 4 loại phthalate, việc kiểm tra được thực hiện bằng cách chiết xuất mẫu bằng dung môi, sau đó phân tích bằng: Sắc ký khí khối phổ (GC-MS – Gas Chromatography Mass Spectrometry), hoặc Sắc ký khí kết hợp detector ion hóa ngọn lửa (GC-FID – Gas Chromatography Flame Ionization Detector).

Các kỹ thuật trên không chỉ áp dụng cho sản phẩm điện tử dân dụng mà còn được sử dụng trong kiểm định chất lượng pin năng lượng mặt trời, tuabin điện gió và các thiết bị năng lượng tái tạo. Điều này góp phần đảm bảo tuân thủ quy định môi trường quốc tế, đồng thời hỗ trợ mục tiêu Net-zero và phát triển bền vững.

6.4. Các tổ chức cấp chứng nhận RoHS uy tín tại Việt Nam

Việc lựa chọn tổ chức chứng nhận uy tín là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp đảm bảo sản phẩm đạt chuẩn quốc tế. Một số tổ chức nổi bật tại Việt Nam bao gồm:

• Icert Global
• Vinacontrol CE
• Quatest 3
• SGS Việt Nam
• Bureau Veritas

Các tổ chức này đều có năng lực kiểm nghiệm, đánh giá và cấp báo cáo kiểm tra RoHS theo tiêu chuẩn quốc tế.

7. So sánh tiêu chuẩn RoHS với REACH

Dưới đây là bảng so sánh chi tiết giữa tiêu chuẩn RoHS và tiêu chuẩn REACH trên các tiêu chí chính để bạn dễ dàng nhìn nhận sự khác biệt và phạm vi áp dụng của từng tiêu chuẩn:

8.  Những câu hỏi thường gặp về RoHS

Để giúp bạn hiểu rõ hơn về RoHS, dưới đây là những câu hỏi phổ biến nhất mà khách hàng thường đặt ra:

RoHS có bắt buộc không?
RoHS là tiêu chuẩn bắt buộc với sản phẩm điện, điện tử lưu hành tại EU và nhiều quốc gia khác.

RoHS có áp dụng cho sản phẩm năng lượng mặt trời?

Có, các thiết bị như tấm pin, inverter, bộ lưu trữ đều phải tuân thủ RoHS nếu xuất khẩu sang EU.

Chứng nhận RoHS có thời hạn không?
Thời hạn chứng nhận phụ thuộc vào yêu cầu của đối tác và phiên bản RoHS mới nhất. Doanh nghiệp nên cập nhật định kỳ để duy trì chứng nhận.

Tiêu chuẩn RoHS là gì không chỉ là câu hỏi về mặt lý thuyết mà còn là tiêu chí thực tiễn, quyết định sự thành công của doanh nghiệp trong ngành điện, điện tử và năng lượng mặt trời hiện đại. Việc tuân thủ RoHS giúp bảo vệ sức khỏe cộng đồng, môi trường và nâng cao giá trị thương hiệu, đồng thời mở rộng cánh cửa xuất khẩu toàn cầu. 

Nếu bạn là cá nhân, doanh nghiệp, nhà thầu hay chủ dự án đang tìm kiếm giải pháp điện mặt trời đạt chuẩn quốc tế, hãy liên hệ ngay với DAT Group để được tư vấn chuyên sâu, cập nhật công nghệ mới nhất và nhận báo giá ưu đãi.
Truy cập ngay trang chủ: https://datsolar.com/